Naast wetenschappelijke kennis en praktijkkennis zou ervaringskennis als gelijke kennisbron gezien moeten worden binnen jeugdhulp. En dat vraagt wel wat van je organisatie. Hoever zijn we in Overijssel met deze ontwikkelingen en wat doen organisaties hierin? Maar allereerst: waarom is dat eigenlijk belangrijk?

Lieke Helmes heeft, als netwerkcoördinator Cliëntperspectief bij het Expertisenetwerk Jeugd Overijssel, in de afgelopen maanden binnen jeugdhulpaanbieders in Overijssel onderzoek gedaan naar “ervaringskennis als gelijkwaardige kennis”.

Lieke: "Dit gaat over jeugdigen en hun ouders. Als wij het goede willen doen, dan zullen we moeten luisteren wat zij ons te vertellen hebben. De kennis die in hun ervaringen ligt, dat noemen we ervaringskennis. Dat is breder dan alleen de ervaring van een ervaringsdeskundige, dat gaat ook over de kennis van het informele netwerk en de kennis van de medezeggenschapsraad. Als we willen transformeren met elkaar dan hebben we beter naar hen allen (en elkaar) te luisteren en die kennisbron te benutten. Binnen het landelijke overleg met alle acht bovenregionale Expertisenetwerken (BEN’s) zijn we heel erg aan het zoeken hoe we ervaringskennis en clientperspectief goed met elkaar organiseren. Dat doen we door aan elkaar te vertellen wat we doen in de regio’s en elkaar daarop te bevragen."

Lieke werkt al jaren als verbinder tussen inwoners, zorgaanbieders en gemeenten. Vanuit een positieve en tegelijkertijd kritische houding probeert ze mensen elkaar te laten begrijpen en van elkaar te laten leren. Dat heeft niet alleen met taal te maken, maar ook met het inzichtelijk maken van processen, rollen en posities. Gelijkwaardigheid is daarbij essentieel.

Lieke is intern gestart met haar onderzoek naar ervaringskennis als gelijke kennis. Ze onderzocht hoe we ervaringskennis en clientperspectief kunnen vertegenwoordigen binnen het RET en organiseerde dat ervaringsdeskundige Leonie werd toegevoegd (als vast RET-expert) aan het RET-overleg. Vervolgens is Lieke op bezoek gegaan bij organisaties van de RET-experts.

Er zijn zes werkzame elementen binnen ervaringskennis en clientperspectief die je kunt ontwikkelen om je visie handen en voeten te geven. Deze elementen zijn:

1. Medezeggenschap
2. Ervaringsdeskundigheid
3. Informeel netwerk
4. Rechtspositie van de cliënt
5. Toegankelijkheid
6. Organisatiestructuur

Binnen deze elementen zijn er allerlei subthema’s, zoals de functies die ervaringskennis en clientperspectief in de organisatie agenderen en aanjagen, de vergoeding die er tegenover staat, opleidingseisen en meer. Ze hebben er een visuele checklist van gemaakt. In de interactieve pdf staan allerlei links naar goede voorbeelden van ervaringskennis als gelijkwaardige kennis. 

Wat nog veel belangrijker is: we kunnen ontzettend veel leren van elkaar. Er zijn heel veel mooie voorbeelden hoe het kan, die voorbeelden inspireren en brengen energie. Tijdens de AKO ledenbijeenkomst op 14 november komt Lieke Helmes over haar onderzoek vertellen en gaan we met elkaar in gesprek over de visuele checklist.