Ggz-professionals kunnen hun eigen worsteling met psychische problemen inzetten in de zorg. Simona Karbouniaris onderzocht hoe dit gebruik van ervaringsdeskundigheid bijdraagt aan het herstelproces van cliënten en vond positieve resultaten. Ze ontdekte ook dat veel zorginstellingen ‘koudwatervrees’ hebben, waardoor het hen nog niet lukt om ervaringsdeskundigheid betekenisvol te integreren. Dat vraagt om meer ontwikkeling, acceptatie – en training.

Wat is nodig om zorgorganisaties ervaringsdeskundigheid effectief te laten toepassen? Om daarachter te komen, deed Simona Karbouniaris ruim vier jaar kwalitatief en participatief onderzoek. Zij voerde een literatuurstudie uit en sprak met cliënten, ervaringsdeskundigen, zorgprofessionals en bestuurders. Ook haar eigen ervaringsdeskundigheid diende als bron van kennis. “Een onderzoeker is nooit waarde-neutraal – en dat hoeft ook niet. Het bewust en open reflecteren op persoonlijke ervaringen kan juist van grote waarde zijn voor onderzoek.” Net als persoonlijke ervaringen van waarde kunnen zijn in de ggz, stelt ze. “Het is niet fair om social workers en therapeuten te vragen zichzelf onzichtbaar te maken. Dit onderzoek toont dat het veel vruchtbaarder is om jezelf als persoon te laten zien.”

Verrijkend perspectief

“De persoonlijke ervaring in de ggz is met name van meerwaarde omdat het kan helpen de relatie met een cliënt te verstevigen”, aldus Karbouniaris. “Ervaringsdeskundigen kennen het cliëntenperspectief als geen ander. Er is veel uit boeken te leren maar als je zelf trauma hebt meegemaakt, is dat ‘embodied’, het zit in je. Daardoor pik je kleine signalen vaak beter op; het helpt in het ritme van een gesprek, in de niet-talige communicatie. Cliënten gaven in mijn onderzoek dan ook aan vaak meer professionele nabijheid te ervaren van een ervaringsdeskundige. Als een cliënt denkt: die weet écht waar ik het over heb, dan groeit het vertrouwen.”